Hoeveel stumps heeft een wicket? Dat hangt er maar van af hoe je er naar kijkt. Deze week in de Rubriek van Roelof: bowler Jan over de dingen die er echt toe doen in cricket.
[door Jan Balk] Niemand minder dan mijn bloedeigen broer Roelof heeft mij gevraagd om een stukje te schrijven voor zijn nieuwe rubriek Good Cricket. Hij had zelf al de kop bedacht: De vierde stump. Wat een feest! Er is namelijk helemaal niets leukers dan een stukje schrijven over verreweg de belangrijkste stump uit het leven van een medium-pace fastbowler.
Voor een beetje bowler zijn de offstump, de midstump en de legstump namelijk volstrekt onbelangrijk. Het draait allemaal om de denkbeeldige vierde stump, die voor kijkers net links van de offstump staat. Daar moet op gemikt worden. De lijn net buiten de offstump is voor de batsman zonder enige twijfel het moeilijkst om te bespelen.
Een bal op het wicket, daar houdt een beetje batsman wel van. Die slaat hij net zo makkelijk recht vooruit het veld uit als over midwicket of door de covers. Dat is echt geen enkel probleem. Maar zo’n bal net buiten off is lastig. Mocht de bal iets naar buiten zwaaien of cutten,dan gaat de batsman zonder twijfel via het kantje van zijn bat caught behind. En als de bal naar binnen komt, liggen alsnog de palen van de batsman er uit of gaat hij lbw. Het is dan ook niet meer dan logisch dat ik al een leven lang niets anders doe dan mikken op die vierde stump.
Bij ons op de club loopt Jim Dukker rond, de zoon van de legendarische cricketer Guido Dukker. Hij bowlt eigenlijk net zo’n soort balletje als ik vroeger. Alleen is zijn lijn iets anders. Hij bowlt namelijk vooral op het wicket en ontwortelde laatst nog zo maar de midstump van topbat Bas van der Heyde in de kooi. Alles bij elkaar denk ik eigenlijk dat Jim nog nooit van de vierde stump heeft gehoord.
Maar Jim woont tegenwoordig wel in de Tweede Van der Helststraat in De Pijp in Amsterdam. Dus vertelde ik hem laatst het legendarische verhaal van de inmiddels overleden Gerard Reve. Een van de beste schrijvers van Nederland aller tijden, die eigenlijk Gerard van het Reve heet en zonder enige twijfel ook nog nooit van de vierde stump had gehoord, zat namelijk ergens in de jaren tachtig van de vorige eeuw in een talkshow, dat toen nog gewoon een praatprogramma werd genoemd. Hij vertelde dat hij niet verwachtte dat de mensen hem blijvend zouden herinneren. ‘Er wordt wellicht ooit nog eens een straat naar mij vernoemd’, zei Reve. ‘Maar zeg nou zelf, wie kent nu nog Tweede Van der Helst?’
Jim keek of hij water zag branden en zei na een tijdje…: ‘Hmmm, eigenlijk weet ik ook niet naar wie die straat waarin ik woon, is vernoemd.’ Het moge duidelijk zijn dat Reve destijds een punt had.
Gerard Reve is trouwens ook de schrijver van het prachtige boek De Avonden. Ik heb dit schitterende werk nog nooit gelezen, maar weet wel precies wat er in staat. En dat heeft weer te maken met de helaas ook al overleden Hugo Nelissen, de legendarische wicketkeeper van Rood en Wit en het Nederlands elftal, die altijd precies achter de vierde stump zat.
Hugo hield namelijk wel van een jenevertje op zijn tijd en kende bovendien het complete boek De Avonden volledig uit zijn hoofd. Hoe langer de derde innings na een wedstrijd tegen Rood en Wit duurde, hoe meer hoofdstukken van De Avonden Hugo voordroeg. Het was altijd bloedgezellig na wedstrijden tegen Rood en Wit en ik heb het boek alles bij elkaar dan ook minstens tien keer gehoord. Ik weet dus als geen ander dat De Avonden zo onwaarschijnlijk mooi is omdat er werkelijk helemaal niets in gebeurt.
Maar goed, we dwalen heerlijk af en dan voel ik me uiteraard op mijn best. Ik ben tenslotte al jaren de weg kwijt.
Jim kwam ik een week later weer tegen op ACC. Hij vertelde me zo maar dat hij in het weekend niet ging cricketen omdat hij moest leren voor een tentamen. Ik wist niet wat ik hoorde. Ik heb namelijk in mijn hele leven nog nooit een cricketwedstrijd overgeslagen omdat ik moest leren voor een tentamen. Eerlijkheidshalve moet ik hier wel aan toevoegen dat ik door de jaren heen alles bij elkaar bijzonder weinig tentamens heb gehaald. Maar goed, dat kan ook bijna niet anders als je geobsedeerd bent door die vierde stump. Dan past er echt helemaal niets anders meer in je hoofd. En zeker geen tentamenstof.
Ondertussen heb ik wel af en toe een wicketje genomen. Met dank natuurlijk aan die voorbeeldige lijn, die ik bowlde net buiten de offstump. Daarom wil ik alle bowlers in de hele wereld aan het eind van dit stukje nog een ding meegeven: Blijf vooral mikken… op die vierde stump.
Jan Balk - mikken op de vierde stump - Foto Patrick de Leede
PS, ook verkrijgbaar van Gerard Reve: 'De vierde man', verschenen in 1981, later verfilmd door Paul Verhoeven naar een scenario van Gerard Soeteman, met in de hoofdrollen Jeroen Krabbé, René Soutendijk en Thom Hoffman. Aanrader!